Rozwadza, wspólnie z Krępną, należy do najstarszych wsi w gminie Zdzieszowice. Położona w malowniczym krajobrazie u stóp Góry Świętej Anny, znajduje się na starym szlaku handlowym łączącym Koźle z Opolem. Przez jej teren w XIII wieku przechodziły już wojska tatarskie, a w 1807 roku oddziały Napoleona.
Nazwa Rozwadza została po raz pierwszy zarejestrowana w 1302 roku jako Rosvatzha lub Rozwadze w bulli papieża Bonifacego VIII. Wcześniejsze wzmianki o wsi pochodzą z kronik cystersów z Jemielnicy z 1282 roku. Papież zobowiązał wtedy mieszkańców Rozwadzy do płacenia dziesięciny na rzecz klasztoru cystersów w Jemielnicy. Nazwa miejscowości najprawdopodobniej wywodzi się od staropolskiego imienia Rozwad, które było używane już w 1155 roku.
O średniowiecznej historii wioski mało wiadomo. Kolejna historyczna data to rok 1680. To właśnie wtedy najmłodszy syn August Sylvus baron von Pückler otrzymał liczne dobra na Śląsku, w tym Rozwadzę. To on zbudował pałac w stylu angielskim, po którym dziś niestety została już jedynie ruina. Kilkuhektarowy park dworski został założony dopiero w 1804 roku przez słynnego ogrodnika z rodziny Pűcklerów.
Do 1742 r. wieś była eksklawą powiatu sądowego głogóweckiego (Oberglogau) w monarchii Habsburgów. Następnie do 1816 r. Rozwadza należała pierwotnie do powiatu prudnickiego (Neustadt O. S.), a po reorganizacji prowincji śląskiej gmina wiejska należała do powiatu strzeleckiego (Groß Strehlitz) w powiecie opolskim.
Dynamiczny rozwój wsi nastąpił w latach 1843-1872, kiedy majątek nabył Franz Grünert. W tym czasie w Rozwadzy znajdowały się obok pałacu, folwark, katolicka szkoła, gorzelnia, torfiarnia, dwa młyny oraz 56 domów. W tym okresie mieszkało w Rozwadzy około 400 osób, w tym jeden protestant i jeden Żyd. W 1854 roku Grünert wybudował cukrownię, która zatrudniała 150 osób. Kilka lat później nastąpiła kolejna zmiana właściciela miejscowości. W 1881 roku pałac przejęty został przez hrabiego Alberta von Schwerten. To z jego inicjatywy w 1888 roku zbudowano kościółek ewangelicki z kamienia wapiennego i czerwonej cegły. Budowla sakralna stanowiła dar dziękczynny za szczęśliwy powrót z wojny francusko-pruskiej. Grób fundatora, zmarłego w Rozwadzy w 1924 roku, znajduje się przy kościółku.
Po II wojnie światowej Rozwadza przeszła pod polską administrację. W 1945 roku na tutejsze tereny wkroczyła polska władza ludowa, co zapoczątkowało okres dewastacji zamku i parku w imieniu “repolonizacji” terenów Górnego Śląska. W latach 1946-1967 zamek służył jako dom starców. Po jego opuszczeniu przez służbę zdrowia, zamek stał się własnością różnych instytucji, a obecnie jest w rękach prywatnych.
Od dawna ważnym elementem społeczności lokalnej jest kult św. Nepomucena, dlatego w centrum wsi znajduje się murowana kapliczka z drewnianą figurą tego czeskiego świętego, który jest patronem dobrej spowiedzi. Do sakralnych zabytków Rozwadzy należy również miejscowa świątynia, leżąca naprzeciw kapliczki. Kościół parafialny, którego patronem jest także Jan Nepomucen, został wzniesiony w latach 1969-1971 na miejscu starej stodoły ofiarowanej przez rodzinę Jońca. Przy drodze prowadzącej przez wieś, na kolejnym skrzyżowaniu, można zobaczyć murowany krzyż z kapliczką Matki Boskiej z 1905 roku, na której widnieje napis: „Błogosławieni, którzy w Panu umierają”. Napis ten zachował się w oryginale w języku niemieckim, a po 1945 roku dodano polski napis.
Rozwadza wydaje się być zwykłą małą wioską w powiecie krapkowickim, jednak jej bogata historia i liczne zabytki sakralne i świeckie czynią ją wyjątkowym miejscem pełnym kulturowego i historycznego znaczenia.
Zanim skomentujesz przeczytaj całość w aktualnym wydaniu Tygodnika Krapkowickiego z 2 lipca - e-wydanie dostępne tutaj.
Napisz komentarz
Komentarze