Co Ty możesz zrobić dla bioróżnorodności?

Co to jest bioróżnorodność?
Bioróżnorodność to inaczej różnorodność biologiczna, którą rozpatrywać możemy na trzech poziomach. Bioróżnorodność obejmuje bogactwo genetyczne, czyli różnice pomiędzy osobnikami tego samego gatunku. Różnorodność gatunkowa oznacza bogactwo i mnogość gatunków roślin, zwierząt, grzybów, bakterii i innych mikroorganizmów. Z kolei różnorodność ekosystemowa to występowanie na naszej planecie wielu ekosystemów będących miejscem do życia dla wszystkich form życia jakie istnieją na Ziemi. Bioróżnorodność to ważne, jak nie najważniejsze, zagadnienie w kontekście kryzysu związanego z masowym wymieraniem gatunków na naszej planecie oraz katastrofy ekologicznej i klimatycznej, które będą przyczyniać się do zmniejszenia komfortu życia człowieka. A to w konsekwencji będzie prowadzić do prawdziwych ludzkich dramatów.

Rolnictwo ekologiczne 
Jednym z najważniejszych działań, które może na co dzień podjąć każdy z nas jest wspieranie rolnictwa ekologicznego. Rolnictwo ekologiczne charakteryzuje się stosowaniem ekologicznych alternatyw dla mocnej chemii rolniczej, w tym pestycydów. Pestycydy są to substancje lub mieszaniny substancji, syntetycznych lub naturalnych przeznaczonych do zapobiegania, niszczenia, odstraszania lub zmniejszania uszkodzeń wywoływanych przez różnego rodzaju szkodniki. Związki te są potencjalnie toksyczne dla innych organizmów niebędących przedmiotem zwalczania, w tym owadów pożytecznych dla ekosystemów rolniczych np. dla pszczoły miodnej i innych dzikich zapylaczy. Pestycydy wpływają na osłabienie rodzin pszczelich i ich masowe ginięcie. Dodatkowo, pszczoła żerująca na polu potraktowanym środkiem owadobójczym, tzw. insektycydem może na własnym ciele przenieść trujące do ula pozostałości pestycydów i w ten sposób przyczynić się do masowego wymarcia całego ula. Najważniejszym certyfikatem dla żywności pochodzącej z upraw ekologicznych i produkowanych z poszanowaniem środowiska naturalnego jest zielony europejski listek. Jest to symbol oznaczający żywność ekologiczną. Warto pamiętać, że zielony listek bywa podrabiany przez nieuczciwych sprzedawców i producentów żywności, dlatego najlepiej być uważnym podczas zakupów i wzorować się na oficjalnym wzorze znajdującym się w poradniku na rządowej stronie Gov.pl. Wzór europejskiego listka jest ściśle opisany. Warto zwrócić uwagę na odległości pomiędzy gwiazdkami, obecność dodatkowych elementów, wygląd gwiazdek i ich ilość, czy obecność dodatkowych napisów. Wartym rozważenia pomysłem jest pobranie prawidłowego wzoru listka w swoim telefonie, to znacząco pomoże podczas zakupów. 

Produkty pszczele z pasiek ekologicznych 
Nieoczywistym faktem jest to, że pszczelarstwo może stanowić zagrożenie dla środowiska i może nie być działaniem w pełni ekologicznym. Co może wydawać się nieoczywiste, pszczelarstwo może pogłębiać kryzys bioróżnorodności na naszej planecie. Masowa produkcja miodu, zwana produkcją przemysłową powoduje zwiększenie populacji pszczoły miodnej na danym obszarze, wypierając w ten sposób obecność innych zapylaczy, w tym dzikich gatunków pszczół. Obecność różnych gatunków zapylaczy na danym terenie jest ważna, ponieważ skuteczność zapylania roślin jest różna przez różne gatunki zapylaczy. Znaczenie w tym zakresie ma wielkość owada zapylającego oraz jego przystosowanie anatomiczne. Gatunki małych pszczół są skuteczne w zapylaniu malutkich kwiatów, z kolei największe w Polsce gatunki trzmieli są lepiej przystosowane do penetracji dużych kwiatów o bardziej zamkniętej budowie. Dzięki większej masie ciała duże trzmiele potrafią poprzez wgryzienie się w kwiat dostać się do jego wnętrza. Ważnym działaniem, które możemy podejmować w tym zakresie jest ograniczanie kupowania produktów pszczelich z pasiek przemysłowych. Lepszym rozwiązaniem będzie kupowanie miodu pochodzącego z małych pasiek lokalnych. Najlepiej wybierać miód wielokwiatowy, ponieważ miody pochodzące z upraw jednogatunkowych, czyli tzw. monokultur wpływają na osłabienie kondycji pszczół ze względu na mało zróżnicowaną dietę. Większe pasieki oznaczają zwiększenie prawdopodobieństwa narażenia pszczół na choroby i masowe straty rodzin pszczelich, co stanowi prawdziwą katastrofę ekologiczną.

Przyjrzyj się etykiecie 
Prawidłowa etykieta miodu powinna zawierać informacje przydatne konsumentowi podczas wybierania najlepszego dla niego miodu. Kiedy chcemy mieć pewność, że miód jest wysokiej  jakości i pozbawiony niebezpiecznych substancji np. pochodzących z pól uprawnych pestycydów i nawozów sztucznych należy zwrócić uwagę na miejsce jego pochodzenia. Sprzedawcy i producenci miodu w Polsce są zobowiązani do umieszczenia na etykietach miodów sprzedawanych w Polsce jednej z trzech informacji na temat pochodzenia miodu. Miód może być mieszanką miodów pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej, niepochodzących z państw członkowskich UE oraz mieszanką tych miodów. Ponadto, na etykiecie powinny znaleźć się szczegółowe informacje o składzie produktu i jego rodzaju np. miód pszczeli spadziowy ze spadzi liściastej, informacje na temat pszczelarza, datę określającą trwałość produktu, warunki przechowywania, datę rozlewu, numer partii produkcyjnej, zawartość netto produktu oraz weterynaryjny numer identyfikacyjny. Wszystkie informacje zawarte na etykiecie pozwalają na ograniczenie nieuczciwych praktyk ze strony producentów i w ten sposób możemy wybrać najlepszy miód dla siebie i środowiska naturalnego.

Własny ogródek
Jeżeli pozwala nam na to miejsce zamieszkania warto zastanowić się nad prowadzeniem własnej hodowli warzyw, owoców oraz ziół. Dzięki temu jesteśmy w stanie w pełni kontrolować ilość i jakość nawozów oraz środków ochrony roślin w naszym pożywieniu. Naszą przydomową produkcję żywności możemy wzbogacić również o chów zwierząt, takich jak drób np. kury czy kozy. Są to zwierzęta niezbyt wymagające, o stosunkowo niewielkich potrzebach, a możemy w ten sposób uzyskać najwyższej klasy żywność. Dodatkowym atutem jest to, że kury oraz kozy nie są zwierzętami o wysokich potrzebach. Możemy ich dietę uzupełniać o odpady żywnościowe pochodzące z naszego gospodarstwa domowego, co jeszcze bardziej zmniejszy marnowanie zasobów w naszym otoczeniu. Produkty uboczne w chowie zwierząt bardzo często są doskonałym nawozem, który z powodzeniem można wykorzystywać w swoim ogródku. Warto również zastanowić się jak oprócz własnej produkcji żywności przyczynić się do polepszenia stanu bioróżnorodności w naszym ogrodzie. Aby stworzyć ogród przyjazny zwierzętom warto przygotować ogród na obecność małych kręgowców np. ptaków, gryzoni oraz jeży. Warto w ogrodzie rozstawiać poidełka i regularnie wymieniać w nich wodę, aby poidełko nie stanowiło źródła zarażenia chorobami pomiędzy zwierzętami. Warto również ograniczyć koszenie trawy, przynajmniej w części ogrodu oraz zostawienie małych stert zbudowanych z patyków. Takie miejsce będą chętnie odwiedzane przez małe zwierzęta, w szczególności przez jeże. Dodatkowo warto w swoim ogrodzie założyć kompostownik, a powstały kompost będzie świetnym wzbogaceniem dla gleby w naszym ogrodzie.

Siejemy łąki kwietne
Dobrym rozwiązaniem, w dodatku praktycznie bezkosztowym jest sianie łąk kwietnych lub ograniczenie koszenia trawnika. Łąka kwietna to bogata w gatunki forma zagospodarowania obszaru zielonego, w miejscach gdzie nie jest możliwe sadzenie drzew i krzewów. Łąka kwietna wspiera bioróżnorodność na danym obszarze, ze względu na zachęcanie do odwiedzania jej przez owady zapylające i inne bezkręgowce, a także małe kręgowce np. gryzonie oraz jeże. Docenianie łąk kwietnych w miastach ogranicza występowanie owadów uciążliwych dla człowieka takich jak muchy i komary. Łąka kwietna stanowi źródło pokarmu dla drobnych gatunków zwierząt, zmniejsza ryzyko powodzi i suszy ze względu na lepsze wchłanianie i powolne oddawanie wody do otoczenia. Koszty utrzymania tej formy zieleni jest tańszym rozwiązaniem niż trawnik, ponieważ nie wymaga tak intensywnego podlewania i nawożenia oraz częstego koszenia. Oprócz wartości praktycznych, łąki kwietne mają również znaczenie zdrowotne dla mieszkańców miast. Łąki pochłaniają obecne w środowisku szkodliwe dla zdrowia metale ciężkie. Wspomnieć należy również, w kontekście usług ekosystemowych, o wartościach estetycznych, kulturowych i edukacyjnych takiej łąki.

I najważniejsze: bądź zero waste
Zero waste jest stylem życia oznaczającym minimalizowanie odpadów w swoim życiu na co dzień. Chociaż we współczesnym świecie bardzo trudno jest nie produkować śmieci to warto zastanowić się nad codziennymi wyborami konsumenckimi i przynajmniej zacząć bezmyślnie produkować śmieci, zwłaszcza kiedy nie jest to konieczne. W kontekście produkowania śmieci i wszechobecnych tworzyw sztucznych w środowisku warto wspomnieć o zagrożeniach jakie niosą za sobą plastiki. Plastiki zanieczyszczają środowisko naturalne, tworzą śmiertelne pułapki dla zwierząt, a także stanowią zagrożenie dla zwierząt ze względu na uduszenie. Dodatkowo do środowiska, w tym do wody pitnej dostaje się tzw. mikroplastik, który stanowi zagrożenie nie tylko dla człowieka, ale dla wszystkich organizmów. Aby ograniczać bezmyślne marnowanie warto skorzystać z zasad gospodarki bezodpadowej lub prawie bezodpadowej. W tym celu przydatna jest zasada “5 R”. Zasada ta polega na prowadzeniu własnego życia według pięciu kluczowych kroków. Pięć liter  “R” pochodzi od angielskich terminów. Refuse oznacza odrzucenie tego co jest ci zbędne, Reduce polega na ograniczaniu ilości rzeczy w swoim życiu, a więc też ograniczenie konsumpcji. Reuse polega na używaniu przedmiotów ponownie, Recycle to przetwarzanie odpadów, a Rot oznacza zaprzyjaźnienie się z kompostownikiem.

Zadanie współfinansowane z budżetu powiatu krapkowickiego.