Jak stworzyć odpowiednie warunki do przezimowania dzikich zwierząt?

Zwierzęta a mróz
Zwierzęta żyjące w klimacie umiarkowanym w toku ewolucji wykształciły szereg przystosowań do życia w tak niedogodnych (jakby mogło się zdawać) temperaturach. Gatunki zwierząt występujące w naszej strefie klimatycznej przystosowały się do zmiennych warunków. Jedne gatunki migrują do cieplejszych regionów, inne wpadają w stan hibernacji, istnieje także grupa zwierząt gromadzących zapasy na zimę, dzięki czemu mogą być aktywne przez cały rok. Przez około połowę roku - od jesieni aż do wiosny - temperatury bywają bardzo niskie, ale to nie tylko one są niesprzyjające. Należy pamiętać, że oprócz ujemnych temperatur wraz z nadejściem zimy brakuje pokarmu, a woda występuje najczęściej w postaci zamarzniętej, czyli jako niedostępny do spożycia lód. Zasada panująca w świecie przyrody naszej strefy klimatycznej jest dosyć prosta i najczęściej polega na szybkim wydaniu nowego pokolenia na świat, po czym należy przygotować się do długiej i mroźnej zimy.

Nie taka zima straszna 
Zmiany klimatyczne dzieją się niemalże na naszych oczach. Często nie doświadczamy już tak długich i bardzo mroźnych zim, jakie były jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Krótkie zimy pozbawione śniegu mogą powodować łatwiejsze zdobywanie pożywienia wśród dzikich zwierząt, co oznacza, że powinniśmy zastanowić się, czy faktycznie niezbędne jest ich dokarmianie. Jednak jeżeli zaczniemy dokarmiać dzikie zwierzęta, powinniśmy robić to regularnie, aż do wiosny. Pamiętajmy o tym, że zwierzę nauczone znajdowania pokarmu w naszym karmniku może zatracić umiejętność szukania pożywienia gdzie indziej. 

Nocleg dla jeża
Jeż to jeden z tych dzikich gatunków zwierząt, który czuje się dobrze w sąsiedztwie człowieka. Lubi przebywać w miejscach niezbyt przekształconych, gdzie panuje dużo zieleni i możliwe jest zachowanie bezpieczeństwa. Jeżeli jeż wprowadzi się do naszego ogrodu, powinniśmy być dumni z tego powodu, bo to oznacza, że nasz ogród jest dla niego atrakcyjnym domem. Jeżom w sąsiedztwie człowieka szkodzi przede wszystkim betonoza, co z kolei związane jest z ograniczonym dostępem do pokarmu. Jeż jako wytworny łowca w naszym ogrodzie pełni rolę regulującą nadmiar owadów i innych bezkręgowców. Jeże uwielbiają małe kryjówki i norki, a także zakopywanie się. Warto zatem przygotować dla nich w kątach naszych ogrodów małe domki. Przygotowując się do nadchodzącej zimy, jeże zbierają patyki, liście, szyszki, gałązki czy fragmenty traw, tak aby zbudować swoje schronienie na zimę. Aby ułatwić im to zadanie, warto chociaż w części ogrodu pozostawić kupkę usypaną z opadłych na jesień liści. Można też zostawić stertę utworzoną z patyków różnej wielkości (na przykład pozostałych z jesiennego przycięcia drzewek w naszym ogrodzie). Dla nas jest to niewielki nakład pracy, a dla jeży będzie to wymarzona miejscówka do odpoczynku oraz zimowej hibernacji. Warto również pozostawić dla nich fragment nieskoszonego trawnika. Jeże z pewnością będą nam wdzięczne. Warto również pozbyć się barier architektonicznych, które mogą stanowić zagrożenie dla zwierzęcia. Najgorszym rozwiązaniem są siatki ogrodzeniowe o drobnych oczkach i dodatkowo ostrych elementach. Taka przeszkoda jest nie do pokonania przez małe zwierzę i stanowi dla niego śmiertelną pułapkę. Warto również pilnować nasze domowe zwierzęta, aby nie niepokoiły dzikich zwierząt obecnych w naszym ogrodzie. 

A co w lesie?
Dokarmianiem dzikich zwierząt żyjących w lasach zajmują się leśnicy, koła łowieckie oraz ekolodzy. Możemy wspierać działania specjalistów (najlepiej po konsultacji z nimi), dodając do specjalnych paśników buraki, marchew, jabłka, cukinię, kukurydzę, pszenicę, nieprażone i niesolone ziarna słonecznika, pestki dyni, orzechy włoskie i laskowe oraz inne smakołyki. Najważniejszą zasadą dokarmiania dzikich zwierząt jest niepodawanie im żywności, która mogłaby im zaszkodzić! Z pewnością do dokarmiania zwierząt nie sprawdzą się odpadki kuchenne z naszego gospodarstwa domowego. Niedostosowany pokarm może wyrządzić więcej szkody niż pożytku i skończyć się nawet śmiercią zwierzęcia. Również ilość podanej karmy powinna być przemyślana. Jeżeli karma nie zostanie zjedzona przez zwierzęta w krótkim czasie, może dojść do jej popsucia i w ten sposób może to zaszkodzić zwierzęciu.  

Kiedy dokarmianie może szkodzić?
Kiedy rozpoczniemy dokarmianie dzikich zwierząt, np. ptaków, pamiętać musimy o regularności naszych działań. Zwierzę nauczone dokarmiania z naszej strony może zatracić umiejętność szukania pokarmu gdzie indziej. Jednak to nie jest jedyne potencjalne zagrożenie. Nierozważne umiejscowienie karmnika może stać się niebezpieczne dla ptaków. Miejsce, które wybierzemy, powinno być dla zwierząt bezpieczne, łatwe w opuszczaniu (istotne podczas zagrożenia ze strony drapieżników). Należy również zadbać o czystość karmnika, tak aby stołówka oraz poidełka nie przyczyniały się do wzajemnego zarażania się zwierząt chorobami. Miejsce grupowego przebywania wielu osobników (często różnych gatunków) może przyczynić się do rozwoju epidemii wśród zwierząt. Pamiętajmy również, żeby zabezpieczać karmy zwierząt gospodarskich przed dostępem dla dzikich zwierząt, tak aby pasza nie stała się źródłem zakażenia. Równie szkodliwy może okazać się nieodpowiedni dobór karmy dla dzikich zwierząt. Do tego celu z pewnością nie nadają się odpadki spożywcze z naszych domów. Resztki ze stołu są bogate w sól i konserwanty, co może powodować zatrucia pokarmowe u zwierząt. Do dokarmiania zwierząt nie warto również stosować chleba. Dieta bogata w białe pieczywo (zwłaszcza u ptactwa wodnego) może przyczyniać się do choroby zwanej anielskim skrzydłem, objawiającej się deformacją skrzydeł.

W pomaganiu pomyśl o innych 
Pamiętajmy również o dobru innych osób przebywających wokół nas. Przy dokarmianiu dzikich zwierząt należy zachować zdrowy rozsądek. Zostawianie jedzenia na chodniku czy trawniku może zachęcać duże zwierzęta (na przykład dziki) do odwiedzenia osad ludzkich, a to z kolei może być niebezpieczne zarówno dla zwierząt, jak i dla znajdujących się w pobliżu ludzi. Dodatkowo resztki jedzenia mogą przyciągać szczury. Pamiętajmy również, że innym osobom może przeszkadzać pozostawienie bałaganu po takiej dzikiej stołówce (zarówno resztki jedzenia, jak i odchody mogą stać się problemem wywołującym konflikty sąsiedzkie). Traktujmy ten temat szeroko, dokładnie rozważając, czy warto zwierzętom pomagać i czy nasze działanie nie będzie powodowało dodatkowego ich oraz innych osób cierpienia. Pamiętajmy również o zwierzętach w schroniskach. W takich miejscach zawsze brakuje rąk do pracy, a wspomaganie ich dobrą karmą czy pomocą będzie równie satysfakcjonującym zajęciem co dokarmianie dzikich zwierząt. 

Zadanie współfinansowane z budżetu powiatu krapkowickiego.