Jadalne, chociaż nieznane… Grzyby naszych lasów

Uszak bzowy
Uszak bzowy nazywany jest polskim grzybem mun lub inaczej uchem Judasza, ze względu na jego kształt przypominający małżowinę uszną człowieka.  Jest to grzyb doceniany kulinarnie na dalekim wschodzie w Chinach i Japonii, szczególnie ze względu na chrząstkowatą konsystencję, nie ze względu na jego smak, który jest delikatny i niemalże niewyczuwalny. Gatunek ten występuje najczęściej na bzie czarnym oraz innych gatunkach drzew liściastych, takich jak klony i olsze, wyjątkowo na drzewach iglastych. Jest jednym z nielicznych grzybów owocnikujących przez cały rok. Owocnik uszaka bzowego jest jasnobeżowy,  galaretowaty i elastyczny, a w czasie suszy zmienia barwę na szarobrązową. 

Czarka szkarłatna 
Grzyb ten zawdzięcza swoją nazwę naczyniowi bez ucha służącego do picia herbaty, zwanego czarką. Czarka szkarłatna przypomina małe naczynie, które wewnątrz jest intensywnie czerwone, a w okresie suszy pomarańczowe. Czarka niczym przebiśniegi pojawia się na wiosnę, jeszcze w czasie roztopów. Chociaż to nie jest typowy czas na grzybobranie to czarkę szkarłatną w lesie możemy spotkać od grudnia do maja. W 2014 roku gatunek ten został wykreślony z listy grzybów chronionych w Polsce. Czarka szkarłatna podobna jest do czarki jurajskiej będącej pod ochroną gatunkową. Czarka szkarłatna jest uniwersalna kulinarnie. Można ją marynować, jeść na surowo w kanapkach, a także w tradycyjnej grzybowej jajecznicy. 

Żółciak jak kurczak 
Żółciaka siarkowego spotkać najczęściej możemy na różnych gatunkach drzew liściastych: szczególnie na dębach, robiniach i wierzbach, czasem na drzewach owocowych.  Gatunek ten jest bardzo charakterystyczny. Jego barwa zewnętrzna jest jaskrawożółta, wewnątrz żółciak jest barwy białej i wyrasta w dachówkowatych skupieniach, które trudno pomylić z innymi gatunkami grzybów nadrzewnych. Czasem jednak niewprawione oko może pomylić żółciaka siarkowego z jodłownicą górską, która (co istotne) wyrasta najczęściej na zamierających lub martwych jodłach, rzadziej na innych gatunkach drzew iglastych i objęta jest ochroną gatunkową, ze względu na jej rzadkie występowanie. Żółciak siarkowy przez amatorów grzybów oraz miłośników różnych odmian kuchni wegetariańskiej jest porównywany (po odpowiednim przygotowaniu) do delikatnego mięsa kurczaka. Przydatne kulinarnie najbardziej są młode osobniki, które są wyjątkowo soczyste i delikatne w smaku. 

Boczniaki 
Boczniaki miały swoje tzw. pięć minut w późnych latach dziewięćdziesiątych, kiedy to nasi zachodni sąsiedzi masowo sprowadzali do kraju wyprodukowane w Polsce boczniaki. Jednak w ostatnich latach również w Polsce zainteresowanie tą grupą grzybów wzrasta. Dla niewprawionych grzybiarzy oraz osób niechętnie zajmujących się grzybobraniem niedawno pojawiły się inne ciekawe rozwiązania. Boczniaki chociaż powszechnie występujące w naszych lasach można niemalże przez cały rok kupić w pobliskich marketach.  A dla osób zainteresowanych grzybami, coraz częściej są w sprzedaży grzybnie, które dostarczają rozrywki osobom w każdym wieku. Kto nie chciałby skosztować grzybów z własnej hodowli? Boczniak ostrygowaty to gatunek występujący dziko w Polsce, chociaż nie jest tak często zbierany jak rydze, kurki czy prawdziwki. Co ciekawe, dzikimi boczniakami można i cieszyć się od jesieni, przez zimę, aż do wiosny, co nie jest popularnym terminem grzybobrania. Owocniki boczniaka ostrygowatego przypominają muszle i rosną w skupieniach przypominających kolonie ostryg, skąd wzięła się nazwa tego gatunku. Gatunek ten rośnie najczęściej na różnych gatunkach drzew liściastych, takich jak brzozy, jesiony i topole, rzadko wybiera drzewa iglaste. Należy pamiętać, że niektóre gatunki grzybów objęte są ochroną prawną. Spośród boczniaków gatunkiem objętym ochroną gatunkową jest boczniak mikołajkowy – gatunek znany z niewielu stanowisk w Polsce. 

Soplówka jeżowata
Soplówka jeżowata to niezwykły i o szerokim zastosowaniu gatunek grzyba. Chociaż w Polsce od 1995 roku znajduje się na liście chronionych gatunków grzybów Polski (poza niektórymi wyjątkami uregulowanymi ustawą) i nie można jej pobierać z lasów, to możliwa jest jej domowa hodowla – grzybnię soplówki można zamówić do domu. Soplówka jeżowata występuje w lasach liściastych i mieszanych z udziałem buka i dębu, czasem może występować na grabie.  Preferuje pnie żywe, lekko uszkodzone oraz drzewa niedawno zmarłe. Soplówka jeżowata znajduje się na liście 33 gatunków proponowanych do ochrony grzybów w skali całej Europy.  W Polsce występują również inne gatunki soplówek objętych częściową ochroną prawną, a mianowicie soplówka bukowa i jodłowa. Soplówka to gatunek saprotroficzny, czyli organizm odżywiający się martwą materią organiczną, którą w przypadku soplówki stanowi martwe drewno. Gatunek ten jest jadalny i szeroko doceniany ze względu na wyjątkowy smak, szczególnie w Japonii i Chinach.  Jego smak porównywalny jest do smaku mięsa krabów, homarów i innych owoców morza. Soplówka jeżowata oprócz kulinarnego zastosowania może być przydatna w leczeniu niektórych chorób. Gatunek ten wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, immunomodulacyjne, nerwotoniczne oraz antyastmatyczne.

Galaretek kolczasty 
To gatunek jadalnego grzyba, bardzo rzadko zbieranego przez grzybiarzy. Gatunek ten  składa się głównie z wody i konsystencją przypomina żelki. Grzyb ten nie ma wyjątkowego smaku i aromatu. ze względów sanitarnych zaleca się jego spożycie po wcześniejszym sparzeniu grzyba i dokładnym wyczyszczeniu (zmniejsza to prawdopodobieństwo połknięcia jaj bąblowca, którego człowiek jest żywicielem pośrednim).  Można go wykorzystać jako dodatek do sałatki lub kanapki. Jak wiele innych gatunków grzybów gatunek ten odżywia się saprotroficznie, tzn. odżywiając się martwą materią organiczną i przeważnie występuje na martwym drewnie drzew iglastych takich jak świerki i sosny. 

Twardzioszek czosnkowy 
Gatunek ten jest bardzo popularny i ceniony w kuchni francuskiej.  We Francji ceny twardzioszka są wyższe niż innych grzybów leśnych i jest tam traktowany jako grzyb wykwintny. Jak sama nazwa wskazuje miąższ tego gatunku pachnie czosnkiem. Jest to grzyb jadalny, wykorzystywany głównie jako przyprawa (nawet po wysuszeniu charakterystyczny aromat pozostaje). Możemy go spotkać od sierpnia do listopada w lasach bukowych. Rozpoznamy go po elastycznym trzonie, którego barwa jest czarna. Z kolei podobnym do niego gatunkiem jest twardzioszek czosnaczek, jego trzon ma z kolei barwę purpurowo brązową. Rośnie najczęściej na szczątkach drzew iglastych i liściastych.  Oba gatunki twardzioszków są jadalne i można je używać w podobny sposób. 

Zadanie współfinansowane z budżetu powiatu krapkowickiego.